BÜRGERSCHAFT DER FREIEN UND HANSESTADT HAMBURG Drucksache 21/14799 21. Wahlperiode 02.11.18 Schriftliche Kleine Anfrage des Abgeordneten Dr. Alexander Wolf (AfD) vom 26.10.18 und Antwort des Senats Betr.: Richtlinie für schriftliche Lernerfolgskontrollen in allgemeinbildenden Schulen (Klassen 3 bis 10) (II) In der „Richtlinie für schriftliche Lernerfolgskontrollen in allgemeinbildenden Schulen (Klassen 3 bis 10)“ der Behörde für Schule und Berufsbildung werden die anzuwendenden Prinzipien der Korrektur und Bewertung von schriftlichen Lernerfolgskontrollen geregelt. Darin heißt es: „(…) Klassenarbeiten und besondere Lernaufgaben werden als ausreichend bewertet, wenn mindestens fünfzig Prozent der erwarteten Leistung erbracht wurden. (…) Haben mehr als ein Drittel der Schülerinnen und Schüler kein ausreichendes Ergebnis in einer Klassenarbeit erzielt, so teilt dies die Fachlehrkraft der Klassenlehrerin oder dem Klassenlehrer, der Fachleiterin oder dem Fachleiter und der Schulleitung mit. Die Fachlehrkraft oder die Schulleitung entscheidet, ob die Arbeit nicht gewertet wird und wiederholt werden muss.“ Bezugnehmend auf die Fragen 3. und 4. aus Drs. 21/14495 teilt der Senat mit: „Aufgrund der Hamburger Herbstferien war eine Schulabfrage nicht möglich .“ Inzwischen sind die Herbstferien beendet. Vor diesem Hintergrund frage ich den Senat: Wie bereits in der Drs. 21/14495 ausgeführt, wurde die oben zitierte „Richtlinie für schriftliche Lernerfolgskontrollen in allgemeinbildenden Schulen (Klassen 3 bis 10)“ am 12. Juni 2013 aufgehoben und ist damit nicht mehr gültig. Die geltenden Regelungen, die Prüfungsordnung für die Grundschule und die Jahrgangsstufen 5 bis 10 der Stadtteilschule und des Gymnasiums (APO-GrundStGy) und die Bildungspläne, weisen keine prozentualen Grenzen aus. Eine Bewertung ist von der konkreten Aufgabenstellung, dem Anforderungsniveau der Lernerfolgskontrolle und dem Bezugsrahmen (Anforderungsebene), der sich aus den Bildungsplänen gemäß § 2 Absatz 1 APO-GrundStGy ergibt, abhängig. Kapitel 1.4 der jeweiligen Bildungspläne knüpft, anders als die aufgehobene Richtlinie, nicht mehr an ein „ausreichendes Ergebnis“, sondern an die Erfüllung von Mindestanforderungen an. Hat mehr als ein Drittel der Schülerinnen und Schüler die Mindestanforderungen nicht erfüllt, entscheidet ausschließlich die Schulleitung, ob die Arbeit nicht gewertet wird oder wiederholt werden muss. Die erfragten Daten werden in der für Bildung zuständigen Behörde nicht erfasst. Es wurde daher eine Schulabfrage an 42 staatlichen allgemeinbildenden Schulen für das letzte Schuljahr durchgeführt. Aufgrund des gesetzlichen Feiertages konnte eine Qualitätssicherung der Antworten nicht erfolgen. Für eine vollständige Beantwortung der gestellten Fragen müssten an jeder der befragten Schulen die handschriftlichen Auf- Drucksache 21/14799 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 2 zeichnungen der Fachlehrkräfte für Deutsch, Mathematik und Englisch für die letzten drei Jahre durchgesehen und in Bezug auf die Fragestellung hin überprüft werden. Sodann wären diese Ergebnisse in der Schule für die einzelnen Jahrgangsstufen zusammenzustellen und nach Ermittlung der Gesamtzahl der geschriebenen Lernerfolgskontrollen wäre der Prozentwert zu errechnen. Dieser Aufwand ist im Rahmen einer Parlamentarischen Anfrage nicht leistbar. Dies vorausgeschickt, beantwortet der Senat die Fragen wie folgt: 1. Wie hoch ist der Prozentsatz an Klassenarbeiten in den Kernfächern Mathematik, Deutsch und Englisch, bei denen mehr als ein Drittel der Schülerinnen und Schüler die Mindestanforderungen nicht erfüllt? Bitte anhand einer Stichprobe zu jeweils zwei Gymnasien, Stadtteilschulen und Grundschulen pro Bezirk für die letzten drei vollständigen Schuljahre unter Berücksichtigung sämtlicher Jahrgangsstufen ermitteln. 2. Wie häufig wurde in diesen Fällen (Frage 1.) die Entscheidung getroffen, die Klassenarbeit nicht zu bewerten und zu wiederholen? Siehe Vorbemerkung und Anlage. Sc hr ift lic he Le rn er fo lg sk on tr ol le n in s ta at lic he n al lg em ei nb ild en de n Sc hu le n - z us am m en ge st el lt an ha nd te le fo ni sc he r A bf ra ge n be i d en S ch ul le itu ng en * k. A. : k ei ne A ng ab e; in d er S ch ul e w ird k ei ne d ie sb ez üg lic he S ta tis tik g ef üh rt. D ah er k on nt en d ie e rfr ag te n D at en v on d er S ch ul le itu ng in d er z ur V er fü gu ng s te he nd en Z ei t n ic ht e rm itt el t w er de n. 1. D eu ts ch B ez irk Sc hu lfo rm Sc hu le W ie h oc h is t d er d er P ro ze nt sa tz a n K la ss en ar be ite n, be i d en en m eh r a ls e in D rit te l d er S ch ül er in ne n un d Sc hü le r d ie M in de st an fo rd er un ge n ni ch t e rf ül le n? W ie h äu fig w ur de n in d en F äl le n, in d en en d ie M in de st an fo rd er un ge n ni ch t e fü llt w ar en , d ie En ts ch ei du ng g et ro ffe n, d ie K la ss en ar be ite n ni ch t z u be w er te n un d zu w ie de rh ol en ? Al to na G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le T ha de ns tra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na G ru nd sc hu le Sc hu le F ra nz os en ko pp el Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e R is se n Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na St ad tte ils ch ul e G es ch w is te r- Sc ho ll- St ad tte ils ch ul e 1 % Fe hl an ze ig e Al to na G ym na si um G ym na si um O th m ar sc he n 0, 8 % Fe hl an ze ig e Al to na G ym na si um G ym na si um A lto na Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le Z ol le ns pi ek er Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ru nd sc hu le Sc hu le F ün fh au se n- W ar w is ch Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Lo hb rü gg e k. A* k. A. * Be rg ed or f St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Ki rc hw er de r k. A* Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ym na si um G ym na si um A lle rm öh e k. A* Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ym na si um H an sa -G ym na si um k. A* k. A* Ei m sb üt te l G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le T ur m w eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le K ie lo rta lle e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l St ad tte ils ch ul e Id a- Eh re -S ch ul e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l St ad tte ils ch ul e Ju liu s- Le be r- Sc hu le Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ym na si um G ym na si um D ör ps w eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ym na si um H el en e- La ng e- G ym na si um Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ru nd sc hu le Sc hu le S ch ee ße le r K eh re Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ru nd sc hu le Sc hu le In d er A lte n Fo rs t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg St ad tte ils ch ul e Sc hu le M ar et st ra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Eh es to rfe r W eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ym na si um G ym na si um S üd er el be 1 % Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ym na si um Fr ie dr ic h- Eb er t-G ym na si um 6, 82 % Fe hl an ze ig e M itt e G ru nd sc hu le Ka th ar in en sc hu le in d er H af en ci ty Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e G ru nd sc hu le R ud ol f-R oß -G ru nd sc hu le Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Fi nk en w er de r Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/14799 3 Anlage Sc hr ift lic he Le rn er fo lg sk on tr ol le n in s ta at lic he n al lg em ei nb ild en de n Sc hu le n - z us am m en ge st el lt an ha nd te le fo ni sc he r A bf ra ge n be i d en S ch ul le itu ng en M itt e St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e H am bu rg -M itt e k. A* k. A* M itt e G ym na si um G ym na si um K lo st er sc hu le k. A* Fe hl an ze ig e M itt e G ym na si um H el m ut -S ch m id t-G ym na si um k. A* k. A* N or d G ru nd sc hu le Sc hu le K na ue rs tra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d G ru nd sc hu le Sc hu le a uf d er U hl en ho rs t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d St ad tte ils ch ul e H ei nr ic h- H er tz -S ch ul e k. A* Fe hl an ze ig e N or d St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Am H ei db er g k. A* Fe hl an ze ig e N or d G ym na si um G ym na si um E pp en do rf Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d G ym na si um G el eh rte ns ch ul e de s Jo ha nn eu m Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ru nd sc hu le Sc hu le R ed de r Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ru nd sc hu le Sc hu le L em sa hl -M el lin gs te dt Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e M ei en do rf 0, 8 % Fe hl an ze ig e W an ds be k St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Be rg st ed t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ym na si um W al dd ör fe r- G ym na si um Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ym na si um G ym na si um R ah ls te dt 0, 9 % Fe hl an ze ig e 2. En gl is ch B ez irk Sc hu lfo rm Sc hu le W ie h oc h is t d er d er P ro ze nt sa tz a n K la ss en ar be ite n, be i d en en m eh r a ls e in D rit te l d er S ch ül er in ne n un d Sc hü le r d ie M in de st an fo rd er un ge n ni ch t e rf ül le n? W ie h äu fig w ur de n in d en F äl le n, in d en en d ie M in de st an fo rd er un ge n ni ch t e fü llt w ar en , d ie En ts ch ei du ng g et ro ffe n, d ie K la ss en ar be ite n ni ch t z u be w er te n un d zu w ie de rh ol en ? Al to na G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le T ha de ns tra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na G ru nd sc hu le Sc hu le F ra nz os en ko pp el Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e R is se n Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na St ad tte ils ch ul e G es ch w is te r- Sc ho ll- St ad tte ils ch ul e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na G ym na si um G ym na si um O th m ar sc he n 1, 7 % Fe hl an ze ig e Al to na G ym na si um G ym na si um A lto na Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le Z ol le ns pi ek er Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ru nd sc hu le Sc hu le F ün fh au se n- W ar w is ch Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Lo hb rü gg e k. A* Fe hl an ze ig e Be rg ed or f St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Ki rc hw er de r k. A* Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ym na si um G ym na si um A lle rm öh e k. A* Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ym na si um H an sa -G ym na si um k. A* k. A* Ei m sb üt te l G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le T ur m w eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le K ie lo rta lle e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l St ad tte ils ch ul e Id a- Eh re -S ch ul e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l St ad tte ils ch ul e Ju liu s- Le be r- Sc hu le 2, 5 % Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ym na si um G ym na si um D ör ps w eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ym na si um H el en e- La ng e- G ym na si um Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Drucksache 21/14799 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 4 Sc hr ift lic he Le rn er fo lg sk on tr ol le n in s ta at lic he n al lg em ei nb ild en de n Sc hu le n - z us am m en ge st el lt an ha nd te le fo ni sc he r A bf ra ge n be i d en S ch ul le itu ng en H ar bu rg G ru nd sc hu le Sc hu le S ch ee ße le r K eh re Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ru nd sc hu le Sc hu le In d er A lte n Fo rs t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg St ad tte ils ch ul e Sc hu le M ar et st ra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Eh es to rfe r W eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ym na si um G ym na si um S üd er el be Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ym na si um Fr ie dr ic h- Eb er t-G ym na si um 2, 44 % Fe hl an ze ig e M itt e G ru nd sc hu le Ka th ar in en sc hu le in d er H af en ci ty Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e G ru nd sc hu le R ud ol f-R oß -G ru nd sc hu le Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Fi nk en w er de r Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e H am bu rg -M itt e k. A* k. A* M itt e G ym na si um G ym na si um K lo st er sc hu le k. A* Fe hl an ze ig e M itt e G ym na si um H el m ut -S ch m id t-G ym na si um k. A* k. A* N or d G ru nd sc hu le Sc hu le K na ue rs tra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d G ru nd sc hu le Sc hu le a uf d er U hl en ho rs t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d St ad tte ils ch ul e H ei nr ic h- H er tz -S ch ul e k. A* Fe hl an ze ig e N or d St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Am H ei db er g k. A* Fe hl an ze ig e N or d G ym na si um G ym na si um E pp en do rf Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d G ym na si um G el eh rte ns ch ul e de s Jo ha nn eu m Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ru nd sc hu le Sc hu le R ed de r Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ru nd sc hu le Sc hu le L em sa hl -M el lin gs te dt Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e M ei en do rf 1, 68 % Fe hl an ze ig e W an ds be k St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Be rg st ed t 1 % Fe hl an ze ig e W an ds be k G ym na si um W al dd ör fe r- G ym na si um Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ym na si um G ym na si um R ah ls te dt Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e 3. M at he m at ik B ez irk Sc hu lfo rm Sc hu le W ie h oc h is t d er d er P ro ze nt sa tz a n K la ss en ar be ite n, be i d en en m eh r a ls e in D rit te l d er S ch ül er in ne n un d Sc hü le r d ie M in de st an fo rd er un ge n ni ch t e rf ül le n? W ie h äu fig w ur de n in d en F äl le n, in d en en d ie M in de st an fo rd er un ge n ni ch t e fü llt w ar en , d ie En ts ch ei du ng g et ro ffe n, d ie K la ss en ar be ite n ni ch t z u be w er te n un d zu w ie de rh ol en ? Al to na G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le T ha de ns tra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na G ru nd sc hu le Sc hu le F ra nz os en ko pp el 4, 2 % ei nm al Al to na St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e R is se n Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Al to na St ad tte ils ch ul e G es ch w is te r- Sc ho ll- St ad tte ils ch ul e 1 % Fe hl an ze ig e Al to na G ym na si um G ym na si um O th m ar sc he n 1, 7 % Fe hl an ze ig e Al to na G ym na si um G ym na si um A lto na 7 % Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le Z ol le ns pi ek er Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ru nd sc hu le Sc hu le F ün fh au se n- W ar w is ch Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/14799 5 Sc hr ift lic he Le rn er fo lg sk on tr ol le n in s ta at lic he n al lg em ei nb ild en de n Sc hu le n - z us am m en ge st el lt an ha nd te le fo ni sc he r A bf ra ge n be i d en S ch ul le itu ng en Be rg ed or f St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Lo hb rü gg e k. A. * k. A. * Be rg ed or f St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Ki rc hw er de r k. A. * Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ym na si um G ym na si um A lle rm öh e k. A. * Fe hl an ze ig e Be rg ed or f G ym na si um H an sa -G ym na si um k. A. * k. A. * Ei m sb üt te l G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le T ur m w eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ru nd sc hu le G ru nd sc hu le K ie lo rta lle e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l St ad tte ils ch ul e Id a- Eh re -S ch ul e Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l St ad tte ils ch ul e Ju liu s- Le be r- Sc hu le Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ym na si um G ym na si um D ör ps w eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e Ei m sb üt te l G ym na si um H el en e- La ng e- G ym na si um 2 % Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ru nd sc hu le Sc hu le S ch ee ße le r K eh re Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ru nd sc hu le Sc hu le In d er A lte n Fo rs t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg St ad tte ils ch ul e Sc hu le M ar et st ra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Eh es to rfe r W eg Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e H ar bu rg G ym na si um G ym na si um S üd er el be 6 % ei nm al H ar bu rg G ym na si um Fr ie dr ic h- Eb er t-G ym na si um 10 ,2 3 % Fe hl an ze ig e M itt e G ru nd sc hu le Ka th ar in en sc hu le in d er H af en ci ty Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e G ru nd sc hu le R ud ol f-R oß -G ru nd sc hu le Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Fi nk en w er de r Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e M itt e St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e H am bu rg -M itt e k. A. * k. A. * M itt e G ym na si um G ym na si um K lo st er sc hu le k. A. * Fe hl an ze ig e M itt e G ym na si um H el m ut -S ch m id t-G ym na si um k. A. * k. A. * N or d G ru nd sc hu le Sc hu le K na ue rs tra ße Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d G ru nd sc hu le Sc hu le a uf d er U hl en ho rs t Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d St ad tte ils ch ul e H ei nr ic h- H er tz -S ch ul e k. A. * Fe hl an ze ig e N or d St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Am H ei db er g k. A. * Fe hl an ze ig e N or d G ym na si um G ym na si um E pp en do rf Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e N or d G ym na si um G el eh rte ns ch ul e de s Jo ha nn eu m k. A. * Fe hl an ze ig e W an ds be k G ru nd sc hu le Sc hu le R ed de r Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ru nd sc hu le Sc hu le L em sa hl -M el lin gs te dt Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e M ei en do rf 4, 2 % zw ei m al W an ds be k St ad tte ils ch ul e St ad tte ils ch ul e Be rg st ed t 4 % d av on 7 5% w ie de rh ol t W an ds be k G ym na si um W al dd ör fe r- G ym na si um Fe hl an ze ig e Fe hl an ze ig e W an ds be k G ym na si um G ym na si um R ah ls te dt 3, 6 % Fe hl an ze ig e D at en st an d: S ch ul ab fra ge v om 3 0. O kt ob er 2 01 8 fü r d as S ch ul ja hr 2 01 7/ 18 Drucksache 21/14799 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 6 14799ska_Text 14799ska_Anlage