BÜRGERSCHAFT DER FREIEN UND HANSESTADT HAMBURG Drucksache 21/17600 21. Wahlperiode 28.06.19 Schriftliche Kleine Anfrage der Abgeordneten Dennis Thering und Stephan Gamm (CDU) vom 20.06.19 und Antwort des Senats Betr.: Bakterien ahoi, Badespaß ade? (2) Wie ist es aktuell um die Wasserqualität der Hamburger Badegewässer bestellt? Laut Angaben der Behörde für Umwelt und Energie (BUE) gibt es in Hamburg „15 Badestellen zum Schwimmen und Baden oder zum Genießen des Strandlebens“.1 Immer wieder hatten Berichte über die Keimbelastung von Badegewässern in ganz Deutschland die Frage aufgeworfen, inwiefern Badespaß und Strandgenuss gegebenenfalls auch in Hamburg durch Keime und Bakterien getrübt werden. Vor diesem Hintergrund fragen wir den Senat: 1. Wie oft und an welchen Tagen wurden die Hamburger Badegewässer seit dem 1. Mai 2019 auf die jeweilige Bakterien- und Keimkonzentration hin untersucht? In Hamburg werden die Badegewässer in der Regel alle drei Wochen untersucht, siehe hierzu Drs. 21/13427 und Anlage. Alle aktuellen Daten zu den Hamburger Badegewässern (mit Ausnahme des Eichbaumsees ) sowie auch die Vorjahresergebnisse sind im Internet unter http://www.hamburg.de/badegewaesser/ veröffentlicht. 2. Welche Grenzwerte der Bakterien- und Keimkonzentration gelten für die Badegewässer in Hamburg aktuell? In Hamburg gelten die folgenden Grenzwerte für Badegewässer gemäß der Hamburger Verordnung über die Qualität und die Bewirtschaftung der Badegewässer: Escherichia coli: 1 800 KBE/100 ml, Intestinale Enterokokken: 700 KBE/100 ml. 3. Wie hat sich die Bakterien- und Keimkonzentration in den verschiedenen Hamburger Badegewässern seit dem 1. Mai 2019 jeweils entwickelt? Die Untersuchungsergebnisse seit dem 1. Mai 2019 sind in allen Hamburger Badegewässern als nicht auffällig zu bewerten. 4. Inwiefern wurden seit dem 1. Mai 2019 bis heute, und gegebenenfalls seit welchem Tag genau, Grenzwerte hinsichtlich des Bakterien- und Keimbefalls an welchen Hamburger Badegewässern überschritten? Es wurden keine Grenzwerte überschritten. 1 http://www.hamburg.de/badegewaesser/, letzter Zugriff: 20.6.2019. Drucksache 21/17600 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 2 5. Inwiefern werden die einzelnen Hamburger Badegewässer jeweils im Sinne der europäischen Badegewässer-Richtlinie (Richtlinie 2006/7/EG) kontrolliert? 6. In welchem Turnus werden die Hamburger Badegewässer auf ihre Keimund Bakterienkonzentration beprobt? Inwiefern wurde/wird dieser Untersuchungsturnus in Warmwetterphasen verkürzt beziehungsweise intensiviert ? 7. In welchem Turnus werden Badestellen in Hamburg, die nicht Badegewässer im Sinne der genannten Richtlinie sind, auf ihre Bakterien- und Keimkonzentration hin untersucht? Siehe Drs. 21/13427. Der Untersuchungsturnus wird nur bei Auffälligkeiten verkürzt. 8. Der Eichbaumsee in den Vier- und Marschlanden ist in den letzten Jahren immer wieder durch eine hohe Bakterien- und Keimkonzentration aufgefallen. a) Was haben welche Stellen in Hamburg seit 2018 wann genau unternommen, um die Wasserqualität des Eichbaumsees zu verbessern und Kosten in welcher Höhe sind dadurch entstanden? Die gemäß Badegewässerverordnung gemessene bakterielle Belastung des Eichbaumsees ist seit Jahren nicht auffällig. Problematisch ist die immer wieder auftretende Massenvermehrung von Blaualgen. Die zuständige Fachbehörde lässt ein fortlaufendes Monitoringprogramm am Eichbaumsee durch das Institut für Hygiene und Umwelt durchführen. Die Kosten belaufen sich auf rund 12 000 Euro/Jahr. b) Welche Ziele verfolgt und welche Maßnahmen zur Erreichung dieser Ziele plant der Senat beziehungsweise die zuständige Behörde mit Blick auf den Eichbaumsee und seine Wasserqualität? c) Hat der Senat beziehungsweise die zuständige Behörde die Möglichkeit einer Renaturierung des Eichbaumsees geprüft? Wenn ja, mit welchen Ergebnissen? Wenn nein, warum nicht? Siehe Drs. 21/13427. St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 30 .4 . 13 ,6 >2 8, 2 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 21 .5 . 16 ,9 >2 8, 1 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 11 .6 . 20 ,1 >2 7, 9 <1 5 10 9 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n. n. = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 20 19 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 30 .4 . 13 ,2 >2 8, 2 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 21 .5 . 16 ,1 >2 8, 2 15 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 11 .6 . 19 ,6 2 8, 0 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n. n. = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se H oh en de ic he r S ee B ad es te lle S üd 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se H oh en de ic he r S ee B ad es te lle W es t 27 . 0 6. 20 19 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/17600 3 Anlage Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 7. 5. 11 ,0 >1 7, 6 <1 5 30 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 21 .5 . 17 ,9 <1 8, 0 <1 5 46 ge lb lic h ge ru ch lo s ne in 11 .6 . 17 ,7 1, 5 7, 8 <1 5 <1 5 gr ün lic h ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 30 .4 . 14 ,5 >1 8, 3 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 21 .5 . 17 ,3 >2 9, 0 <1 5 30 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 11 .6 . 20 ,2 1 8, 9 <1 5 15 gr ün lic h fa ul ig vi el n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n 27 .0 6. 20 19 B ob er ge r S ee Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se S om m er ba d Al te ng am m e 27 .0 6. 20 19 Drucksache 21/17600 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 4 Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 23 .4 . 13 ,4 >2 8, 3 <1 5 15 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 14 .5 . 14 ,6 1, 5 8, 5 <1 5 30 gr ün lic h ge ru ch lo s vi el 4. 6. 20 ,6 1 8, 8 <1 5 45 gr ün ge ru ch lo s w en ig ? n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 20 19 W as se r-t em pe ra - tu r i n° C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng en O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 23 .4 . 11 ,3 <1 9, 2 <1 5 <1 5 ge lb lic h n. g. ne in 14 .5 . 13 ,8 >1 ,5 9, 2 30 15 gr ün lic h ge ru ch lo s w en ig 4. 6. 20 ,0 <0 ,5 0 10 ,0 <1 5 <1 5 gr ün st in kt vi el n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t Al le rm öh er S ee , N or d Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se E ic hb au m se e B ad es te lle N or d 27 .0 6. 20 19 27 .0 6. 20 19 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/17600 5 St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra - tu r i n° C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng en O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 23 .4 . 11 ,2 <1 9, 3 <1 5 <1 5 ge lb lic h ge ru ch lo s ne in 14 .5 . 13 ,7 1, 5 9, 1 <1 5 <1 5 gr ün lic h ge ru ch lo s w en ig 4. 6. 19 ,8 <0 ,5 0 10 ,0 <1 5 <1 5 gr ün st in kt vi el n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 15 .4 . 9, 2 2 9, 0 <1 5 <1 5 sc hw . G rü n ge ru ch lo s ne in 6. 5. 11 ,5 2 9, 2 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 27 .5 . 16 ,6 >2 5, 8 45 15 sc hw . G el b ge ru ch lo s ne in 17 .6 . 21 ,8 2 8, 3 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se E ic hb au m se e B ad es te lle O st 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se F re ib ad S ta dt pa rk se e 27 .0 6. 20 19 Drucksache 21/17600 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 6 St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a c ol i pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en -v or -k om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 23 .4 . 13 ,5 1, 2 7, 6 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s n. g. 6. 5. 12 ,5 2 7, 9 <1 5 <1 5 sc hw ac h ge lb ge ru ch lo s ne in 27 .5 . 16 ,7 >2 7, 9 15 61 sc hw ac h ge lb ge ru ch lo s ne in 17 .5 . 21 ,0 2 8, 1 <1 5 15 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 20 19 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng en O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 2. 5 9, 9 0, 35 7, 9 <1 0 <1 0 15 .5 11 ,4 0, 3 7, 9 <1 0 <1 0 n. g. n. g. n. g. 3. 6 19 ,5 0, 2 8, 0 <1 0 21 n. g. n. g. n. g. n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se Ö je nd or fe r S ee B ad es te lle N or d Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se N at ur ba d K iw itt sm oo r 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se In se l N eu w er k Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/17600 7 St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 30 .4 . 14 ,6 >1 8, 0 <1 5 61 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 14 .5 . 14 ,4 >1 8, 3 <1 5 30 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 04 .0 6. 20 ,0 >1 8, 0 14 1 15 9 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 20 19 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 30 .4 . 15 ,1 >1 8, 0 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 14 .5 . 14 ,8 >1 8, 3 <1 5 46 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 4. 6. 20 ,0 >1 8, 3 61 46 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se Ö je nd or fe r S ee B ad es te lle S üd 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se S ee H in te rm H or n 27 .0 6. 20 19 Drucksache 21/17600 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 8 D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 23 .4 . 13 ,4 >2 8, 3 30 45 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 14 .5 . 15 ,4 >2 7, 5 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 4. 6. 19 ,9 1, 5 8, 7 <1 5 30 ge lb lic h ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 27 .5 . 16 ,7 1, 7 8, 4 15 15 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 17 .6 . 22 ,1 1, 8 7, 8 <1 5 61 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se S om m er ba d Fa rm se n 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se S om m er ba d D uv en st ed t Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/17600 9 6. 5. 12 ,9 1, 4 8, 3 <1 5 45 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 5. 6. 23 ,1 1, 5 8, 03 25 24 fa rb lo s ge ru ch lo s w en ig 17 .6 . 21 ,8 1, 2 8, 4 15 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 9 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 6. 5. 12 ,2 5 8, 3 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 27 .5 . 16 ,3 3, 5 8, 4 15 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 17 .6 . 21 ,1 3, 5 8, 7 15 30 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t St an d: D at um 2 01 8 W as se r-t em pe ra tu r in °C S ic ht tie fe in m pH - W er t In te st in al e E nt er ok ok ke n pr o 10 0m l E sc he ric hi a co li pr o 10 0m l Fä rb un g G er uc h A lg en vo rk om m en B em er ku ng O W > 1m O W 6 -9 G W 7 00 G W 1 80 0 6. 5. 12 ,7 2, 5 8, 1 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 27 .5 . 17 ,3 2, 5 8, 1 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in 17 .6 . 22 ,2 2, 5 8, 0 <1 5 <1 5 fa rb lo s ge ru ch lo s ne in Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se S om m er ba d Vo lk sd or f 27 .0 6. 20 19 Ak tu el le U nt er su ch un gs er ge bn is se S om m er ba d O st en de 27 .0 6. 20 19 Drucksache 21/17600 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 10 n. g. = n ic ht g em es se n n .n . = n ic ht n ac hw ei sb ar n. o. = n oc h of fe n Z = Zu sa tz be pr ob un g O W = O rie nt ie ru ng sw er t G W = G re nz w er t Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/17600 11 17600ska_Text 17600ska_Anlage