BÜRGERSCHAFT DER FREIEN UND HANSESTADT HAMBURG Drucksache 21/5554 21. Wahlperiode 16.08.16 Schriftliche Kleine Anfrage der Abgeordneten Prof. Dr. Jörn Kruse und Detlef Ehlebracht (AfD) vom 10.08.16 und Antwort des Senats Betr.: „Nebensportarten“ im öffentlich-rechtlichen Fernsehen Als „Nebensportarten“ werden in dieser Schriftlichen Kleinen Anfrage alle Sportarten außer Fußball bezeichnet. Wenn man präzise sein will, müsste man allerdings Frauenfußball und Amateurfußball auch einbeziehen. Der Grund für diese Definition besteht darin, dass der Profifußball die anderen Sportarten in der medialen Coverage und damit in der öffentlichen Aufmerksamkeit in einem hohen Maße verdrängt. Dies schädigt die anderen Sportarten und deren Akteure ideell und materiell. Der Programmdirektor eines kommerziellen Fernsehsenders würde auf diese Klage antworten: Wir senden das, was die Leute sehen wollen. In der Logik eines kommerziellen (Pay- oder werbefinanzierten) Medienunternehmens, das für Kostendeckung und Gewinne sorgen muss, ist das auch zutreffend und nicht zu kritisieren. Dies gilt jedoch explizit nicht für öffentlich-rechtliche Fernsehprogramme, deren Kosten idealtypisch ausschließlich durch Rundfunkbeiträge gedeckt werden, also durch eine steuerähnliche Finanzierungsform. Die Begründung für die Existenz öffentlich-rechtlicher Rundfunkanstalten (und die zwangsweise Erhebung der Rundfunkbeiträge) besteht ja gerade darin, dass sie Inhalte bringen sollen, die der kommerzielle Markt nicht, nicht in genügender Zahl, nicht in genügender Qualität, nicht in genügender Vielfalt, nicht in genügender Ausgewogenheit et cetera erbringt (meritorische Programmpolitik). Dagegen widerspricht eine einschaltquoten-orientierte Programmpolitik der Daseinsberechtigung der Anstalten und dem dualen Rundfunksystem generell . Konkret: Für Top-Fußball (1. + 2. Bundesliga, DFB-Hauptrunde, Champions League, UEFA League, Fußball-EM und -WM) gibt es für Übertragungen oder längere Berichte (außer Sportkurzberichterstattung) im öffentlichrechtlichen Fernsehen keinerlei Begründung. Dies kann man für sich genommen kritisieren oder auf den Verdrängungseffekt gegenüber Nebensportarten abstellen, was hier im Mittelpunkt steht. Die These ist: Wenn man die Sendeminuten von Profifußball im öffentlichrechtlichen Fernsehen auf andere Sportarten verlagern würde, hätte das zahlreiche Vorteile für die Nebensportarten, deren Aktive und deren (potenzielle ) Zuschauer, ohne dass die Fans von Top-Fußball ein geringeres Angebot zur Verfügung hätten. Das würde dann nicht nur durch Pay-TV, sondern vor allem auch von den werbefinanzierten Privatsendern bereitgestellt. Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 2 In diesem Kontext kann man sich für Hamburg auch fragen, welche Teams oder Sport-Events, deren Aus wir in den letzten Monaten zu beklagen hatten, durch mehr Coverage im öffentlich-rechtlichen Fernsehen hätten gerettet werden können oder gar nicht erst in finanzielle Nöte geraten wären. Diese Zusammenhänge laufen auf mindestens drei Ebenen ab: 1. Direkte Erlöse durch den Verkauf der Fernsehrechte von einem Event, einem Team, einer Liga et cetera an eine öffentlich-rechtliche Rundfunkanstalt . 2. Jeder Verein et cetera erzielt höhere Sponsor- beziehungsweise Werbeerlöse (Bande, Trikot et cetera), wenn seine Sport-Events im Fernsehen übertragen werden beziehungsweise überhaupt eine TV-Coverage haben. 3. Jede Sportart ist nur dann „wichtig“, wenn sie im Fernsehen vorkommt. Dies gilt insbesondere auch für das Interesse von Jugendlichen am Selbstbetreiben von Sportarten (außer Fußball). „Aktive“ einer Sportart sind gleichzeitig wichtig als Zuschauer dieser Sportart. Vor diesem Hintergrund fragen wir den Senat: Der Senat beantwortet die Fragen teilweise auf der Grundlage von Auskünften des NDR und des ZDF wie folgt: 1. Wie hoch ist die Gesamtzahl der Sendeminuten für die einzelnen Sportarten im NDR und insgesamt im öffentlich-rechtlichen System in Deutschland in den letzten zehn Jahren? Laut NDR ist eine Auflistung der Sendeminuten in der Kürze der Zeit nicht leistbar. Exemplarisch war dem NDR eine Aufstellung seiner Sport-Berichterstattung im NDR- Fernsehen in den Jahren 2014 und 2015 möglich (Anlage 1). Aus dieser Tabelle wird ersichtlich, über welche Sportarten der NDR unter anderem in den jeweiligen Sendungen berichtet hat. Der NDR hat des Weiteren mitgeteilt, dass die ARD mit ihrem Ersten Programm im Jahr über rund 50 verschiedene Sportarten berichtet, gemeinsam mit den Dritten Programmen seien es sogar rund 100 verschiedene Sportarten. Für die Jahre 2014 und 2015 hätten alle Programme gemeinsam im NDR-Fernsehen in mehr als 120 Stunden pro Jahr über mehrere Dutzend Sportarten berichtet. Dabei nehme der Fußball circa 45 Prozent der Sendezeit ein. Die weiteren 55 Prozent verteilten sich auf die anderen Sportarten. Außerdem biete der NDR online zahlreiche Möglichkeiten, sich über Sport im NDR-Sendegebiet und darüber hinaus zu informieren. Das ZDF hat eine Übersicht der Sendeminuten des ZDF-Hauptprogramms im Genre Sport aufgegliedert nach Sportarten inklusive der Sehbeteiligung (in Millionen Zuschauern) sowie den Marktanteilen (in Prozent) für die Jahre 2012 bis 2015 zugeliefert (Anlage 2). Eine Übersicht über die übrigen Jahre der vergangenen Zehn- Jahres-Periode sei dem NDR aufgrund der Kürze der zur Verfügung stehenden Zeit nicht leistbar. Das ZDF hat zudem Auswertungen zu den Olympischen Sommerspielen 2012 und den Olympischen Winterspielen 2014 nach Sportarten gegliedert vorgelegt (Anlage 3). Das ZDF weist des Weiteren darauf hin, dass in den Aufstellungen die Live-Streams im Internet anlässlich von Olympischen Spielen nicht berücksichtigt seien, die gerade „Nebensportarten“ breiten Raum einräumten. Von den Olympischen Sommerspielen 2012 habe das ZDF inklusive Studiomoderation, Interviews und Zusammenfassungen rund 170 Stunden in seinem Hauptprogramm berichtet. Hinzu seien sechs Livestreams im Internet von ARD und ZDF mit rund 1.000 Stunden Liveübertragung gekommen. Von den Olympischen Winterspielen 2014 habe das ZDF in seinem Hauptprogramm inklusive Studiomoderation, Interviews und Zusammenfassungen rund 100 Stunden berichtet. Ergänzt worden sei dies durch fünf Livestreams im Internet mit rund 450 Stunden Liveberichterstattung. Auch bei den aktuell laufenden Som- Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 3 merspielen in Rio gebe es neben der alternierenden Berichterstattung in den Hauptprogrammen von ARD und ZDF sechs Livestreams, die sehr umfangreich von „Nebensportarten “ berichteten. 2. Wie verteilen sich die Sendeminuten auf die verschiedenen Sendezeiten (Primetime, tagsüber, nachts, Wochenende)? Weder ZDF noch der NDR konnten dazu nach ihrer Darstellung in der zur Verfügung stehenden Zeit Angaben machen. 3. Wie hoch waren die dazugehörigen Zuschauerzahlen und Einschaltquoten ? Siehe Anlagen 1 bis 3. 4. Wie hoch waren die Kosten/Ausgaben (in Euro) für Rechtekäufe und Produktionskosten beim NDR und insgesamt im öffentlich-rechtlichen System in Deutschland für die einzelnen Sportarten in den letzten zehn Jahren? Grundlage für die vielfältige Sportberichterstattung ist der Erwerb relevanter Rechte. Dieser erfolgt über die ARD-Sport-Koordination und die Sportrechteagentur von ARD und ZDF (SportA). Die Rechte werden dabei fast immer für die öffentlich-rechtlichen Fernsehsender gemeinsam im Paket erworben. Es ist daher nicht möglich, die Kosten /Ausgaben auf die einzelnen Sportarten aufzugliedern. Der NDR gibt lediglich an, dass er sich an den Gesamtkosten der ARD mit einem Anteil von 17,65 Prozent beteilige . Das ZDF weist ergänzend darauf hin, dass es einen Paketvertrag mit 32 Spitzensportverbänden des DOSB oder Paketkäufe vom Unternehmen Infront im Bereich des Wintersports gebe, die mehrere Wintersportarten umfassten. Auch hat das ZDF mitgeteilt, dass es aufgrund vertraglicher Verschwiegenheitsklauseln nicht befugt sei, Rechtekosten für einzelne Sportverträge offenzulegen. Die Kosten für die Sportberichterstattung des ZDF beliefen sich im Zeitraum 2011 – 2014 auf durchschnittlich 233 Millionen Euro p.a. Davon entfielen durchschnittlich 182 Millionen Euro auf Rechtekosten. 5. Wie hoch waren die Kosten für die einzelnen Sportarten pro Sendeminute und pro Zuschauer? Sowohl der NDR als auch das ZDF haben dazu mitgeteilt, dass ihnen hierzu keine Angaben möglich seien. 6. Ist dem NDR (oder dem öffentlich-rechtlichen System) bekannt, welchen quantitativen Einfluss die TV-Coverage auf die Sponsorerlöse hat? Dem NDR und dem ZDF liegen hierzu keine konkreten Zahlen vor. 7. Hat es Gespräche zwischen dem NDR (oder anderen öffentlichrechtlichen Rundfunkanstalten) und einzelnen Sportveranstaltern gegeben , um durch planbare TV-Coverage deren Sponsorerlöse zu erhöhen beziehungsweise zu verstetigen? Falls nein, warum nicht? Falls ja, welche Ergebnisse hatten diese Gespräche? Das ZDF hat dazu mitgeteilt, dass es sich ausschließlich mit dem Sponsoring im Umfeld von TV-Sendungen beschäftige, wobei dieses bei Großereignissen häufig vom Rechteinhaber vorgegeben werde. Der NDR hat erklärt, dass die Programmverantwortlichen im Bereich Sport mit vielen Sportveranstaltern über die Möglichkeiten der Übertragung und die Attraktivität der jeweiligen Ereignisse für die Zuschauerinnen und Zuschauer im Gespräch seien. Umfang und Entwicklung von Sponsoringerlösen seien aber keine Themen, die in das Aufgabenfeld des NDR fielen. Zudem ist ergänzend darauf hinzuweisen, dass der öffentlich-rechtliche Rundfunk gemäß § 11 Rundfunkstaatsvertrag die grundsätzliche Aufgabe hat, mit seinen Angeboten einen umfassenden Überblick über das internationale, nationale und regionale Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 4 Geschehen in allen wesentlichen Lebensbereichen zu geben. Zu diesem Auftrag gehören auch unterhaltende Angebote und insbesondere Übertragungen von Sportereignissen . Die zu übertragenden Sportereignisse sind nach redaktionellen Kriterien auszuwählen. Es ist folglich nicht Aufgabe des öffentlich-rechtlichen Rundfunks, das Programm der privaten Fernsehveranstalter lediglich zu ergänzen. Der Programmauftrag darf nicht auf eine Lückenfüller- und Kompensationsfunktion für solche Sendungen verkürzt werden, die sich im kommerziellen Rundfunk nicht rechnen. E S D S e n d e lä n g e S e n d u n g S p o rt a rt e n M io M A % 1 8 .0 1 .2 0 1 4 7 4 '2 9 " S p o rt cl u b li ve - D a s Fe u e rw e rk d e r Tu rn ku n st Tu rn e n 0 ,1 4 4 ,4 1 9 .0 1 .2 0 1 4 1 2 3 '5 4 " D ie g ro ß e G a la z u 4 0 J a h re n S p o rt i m N D R Fe rn se h e n A llg e m e in e S p o rt b e ri ch te rs ta tt u n g 0 ,2 0 6 ,2 1 9 .0 1 .2 0 1 4 3 9 '1 0 " S p o rt cl u b li ve - D a s Fe u e rw e rk d e r Tu rn ku n st Tu rn e n 0 ,1 5 5 ,1 2 6 .0 1 .2 0 1 4 4 5 '3 0 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, C u rl in g , E is h o ck e y 0 ,1 8 4 ,6 2 6 .0 1 .2 0 1 4 2 9 '4 5 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - F u ß b a llt ra in e r im W a rt e st a n d Fu ß b a ll 0 ,1 5 6 ,6 0 1 .0 2 .2 0 1 4 1 3 9 '5 9 " S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a H a n sa R o st o ck - V fL O sn a b rü ck Fu ß b a ll 0 ,1 7 6 ,4 0 2 .0 2 .2 0 1 4 2 9 '0 5 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - E rl a u b t is t, w a s sc h m e rz t K a m p fs p o rt ( M ix e d M a rt ia l A rt s) 0 ,0 7 3 ,0 0 2 .0 2 .2 0 1 4 4 4 '3 7 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, E is sc h n e lll a u f 0 ,1 8 5 ,1 0 9 .0 2 .2 0 1 4 2 9 '2 6 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - D ie W in te rs p ie le d e r Tr a n sp la n ti e rt e n W in te rs p o rt 0 ,0 8 3 ,4 0 9 .0 2 .2 0 1 4 4 5 '0 4 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H o ck e y, B o xe n 0 ,1 5 4 ,6 1 5 .0 2 .2 0 1 4 8 9 '4 7 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s N e u m ü n st e r R e it e n 0 ,1 3 4 ,7 1 6 .0 2 .2 0 1 4 4 4 '5 9 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B li n d e n fu ß b a ll, R e it e n 0 ,2 2 6 ,8 1 6 .0 2 .2 0 1 4 8 9 '5 2 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s N e u m ü n st e r R e it e n 0 ,1 3 4 ,3 1 6 .0 2 .2 0 1 4 2 9 '3 5 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - M o in , m o in B ra zi l Fu ß b a ll 0 ,0 9 4 ,4 2 3 .0 2 .2 0 1 4 2 9 '3 1 '' S p o rt cl u b R e p o rt a g e - A b st ie g sa n g st i m N o rd e n Fu ß b a ll 0 ,1 2 5 ,0 2 3 .0 2 .2 0 1 4 4 4 '2 5 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, E is h o ck e y, H a n d b a ll 0 ,1 8 5 ,4 0 2 .0 3 .2 0 1 4 4 4 '3 0 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B a sk e tb a ll 0 ,1 0 3 ,0 0 8 .0 3 .2 0 1 4 8 9 '2 7 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s B ra u n sc h w e ig R e it e n 0 ,0 5 2 ,7 0 9 .0 3 .2 0 1 4 4 5 '0 2 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, G e w ic h th e b e n 0 ,1 8 5 ,7 N D R F e rn se h e n - S p o rt b e ri ch te rs ta tt u n g 2 0 1 4 / 2 0 1 5 2 0 1 4 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 5 Anlage 1 RichterJ Schreibmaschinentext Anlage 1 zu Drs. 21/5554 0 9 .0 3 .2 0 1 4 8 9 '3 0 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s B ra u n sc h w e ig R e it e n 0 ,0 9 4 ,7 0 9 .0 3 .2 0 1 4 2 8 '5 2 " S p o rt cl u b S ta rs - M e in h a rd N e h m e r W in te rs p o rt 0 ,1 5 7 ,4 1 5 .0 3 .2 0 1 4 1 2 4 '5 5 " S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a H a n sa R o st o ck - S V D a rm st a d t 9 8 Fu ß b a ll 0 ,1 4 6 ,3 1 6 .0 3 .2 0 1 4 4 3 '5 9 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, E is h o ck e y, U n te rw a ss e rr u g b y 0 ,1 6 5 ,0 1 6 .0 3 .2 0 1 4 2 9 '5 9 " S p o rt cl u b S ta rs - N a d in e A n g e re r Fu ß b a ll 0 ,1 2 5 ,3 2 3 .0 3 .2 0 1 4 4 5 '2 4 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B o d yb u il d in g 0 ,1 2 3 ,6 2 3 .0 3 .2 0 1 4 2 8 '5 3 " S p o rt cl u b S ta rs - K ir st e n B ru h n S ch w im m e n 0 ,1 3 6 ,0 2 9 .0 3 .2 0 1 4 1 2 5 '3 3 " S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a V fL O sn a b rü ck - H o ls te in K ie l Fu ß b a ll 0 ,0 7 4 ,6 3 0 .0 3 .2 0 1 4 4 4 '5 5 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, L e ic h ta th le ti k 0 ,2 1 6 ,7 3 0 .0 3 .2 0 1 4 2 9 '4 8 " S p o rt cl u b S ta rs - T h o m a s H e lm e r Fu ß b a ll 0 ,1 2 5 ,3 0 6 .0 4 .2 0 1 4 4 5 '2 9 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B e rg st e ig e n 0 ,2 2 6 ,2 0 6 .0 4 .2 0 1 4 2 8 '5 0 " S p o rt cl u b S ta rs - A n d y H o lz e r B e rg st e ig e n 0 ,1 0 4 ,0 1 3 .0 4 .2 0 1 4 4 4 '3 5 " S p o rt cl u b H a n d b a ll, F u ß b a ll, E is h o ck e y, L e ic h ta th le ti k 0 ,1 6 4 ,4 1 3 .0 4 .2 0 1 4 2 9 '3 5 " S p o rt cl u b S ta rs - F ri tz W a lt e r Fu ß b a ll 0 ,1 1 4 ,3 2 0 .0 4 .2 0 1 4 4 5 '0 4 " S p o rt cl u b B e rg st e ig e n , F u ß b a ll, A m e ri ca n F o o tb a ll 0 ,2 2 5 ,8 2 7 .0 4 .2 0 1 4 4 5 '0 7 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, B e rg st e ig e n 0 ,1 3 4 ,0 2 7 .0 4 .2 0 1 4 1 8 9 '3 0 " S p o rt cl u b li ve - M a ra th o n i n H a n n o ve r Le ic h ta th le ti k 0 ,0 6 4 ,5 2 7 .0 4 .2 0 1 4 2 9 '5 9 " S p o rt cl u b H is to ry - A yr to n S e n n a M o to rs p o rt 0 ,0 8 3 ,7 0 4 .0 5 .2 0 1 4 4 4 '4 4 '' S p o rt cl u b H a n d b a ll, F u ß b a ll, F e ld h o ck e y, T a n ze n 0 ,2 6 6 ,2 0 4 .0 5 .2 0 1 4 2 2 4 '2 9 " S p o rt cl u b li ve - M a ra th o n i n H a m b u rg Le ic h ta th le ti k 0 ,1 1 6 ,9 0 4 .0 5 .2 0 1 4 2 9 '5 7 " S p o rt cl u b S ta rs - R e n é W e lle r B o xe n 0 ,1 6 5 ,6 1 0 .0 5 .2 0 1 4 8 7 '1 5 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s R e d e fi n R e it e n 0 ,0 7 2 ,7 1 1 .0 5 .2 0 1 4 4 4 '2 5 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,2 6 6 ,2 1 1 .0 5 .2 0 1 4 8 9 '3 1 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s R e d e fi n R e it e n 0 ,1 4 4 ,5 1 1 .0 5 .2 0 1 4 3 0 '1 5 " S p o rt cl u b S ta rs - V o lk e r Fi n ke Fu ß b a ll 0 ,1 6 5 ,9 1 8 .0 5 .2 0 1 4 4 5 '4 2 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, T is ch te n n is 0 ,2 8 7 ,1 2 4 .0 5 .2 0 1 4 5 9 '5 3 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s N ö rt e n - H a rd e n b e rg R e it e n 0 ,1 0 6 ,2 2 5 .0 5 .2 0 1 4 8 9 '3 3 " S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s N ö rt e n - H a rd e n b e rg R e it e n 0 ,0 9 4 ,3 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 6 2 9 .0 5 .2 0 1 4 1 3 4 '2 7 " S p o rt cl u b li ve - D e rb y in K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,1 4 7 ,6 3 0 .0 5 .2 0 1 4 1 1 3 '4 9 " S p o rt cl u b li ve - D e rb y in K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,0 7 4 ,5 3 1 .0 5 .2 0 1 4 9 4 '3 2 " S p o rt cl u b li ve - D e rb y in K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,1 3 8 ,3 0 1 .0 6 .2 0 1 4 5 9 '3 1 " S p o rt cl u b li ve - D e rb y in K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,2 3 1 0 ,6 0 8 .0 6 .2 0 1 4 1 1 9 '4 6 " S p o rt cl u b li ve - F ra u e n fu ß b a ll - M e is te rs ch a ft se n ts ch e id u n g Fu ß b a ll 0 ,0 7 3 ,7 1 0 .0 6 .2 0 1 4 2 9 '3 3 " S p o rt cl u b H is to ry - D ie W M 1 9 9 0 Fu ß b a ll 0 ,1 0 4 ,2 1 7 .0 8 .2 0 1 4 4 5 '1 5 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, L e ic h ta th le ti k 0 ,1 5 3 ,8 1 7 .0 8 .2 0 1 4 2 9 '4 9 " S p o rt cl u b H is to ry - P io n ie re d e s W in d su rf e n s W in d su rf e n 0 ,0 9 3 ,0 2 4 .0 8 .2 0 1 4 4 4 '2 9 " S p o rt cl u b H a n d b a ll, F u ß b a ll, R a d fa h re n , J u g e n d sp o rt 0 ,1 6 4 ,9 2 4 .0 8 .2 0 1 4 2 8 '3 5 " S p o rt cl u b H is to ry - O ly m p ia B o yk o tt D iv e rs e 0 ,1 2 5 ,4 3 1 .0 8 .2 0 1 4 4 4 '3 1 " S p o rt cl u b H a n d b a ll, F u ß b a ll, S ta n d -u p -P a d d li n g , R e it e n , O ly m p ia 0 ,1 6 5 ,0 3 1 .0 8 .2 0 1 4 2 9 '2 9 " S p o rt cl u b H is to ry - D a s R e n n e n u m d ie 8 0 0 0 e r B e rg st e ig e n 0 ,0 7 3 ,1 0 6 .0 9 .2 0 1 4 1 2 0 '0 5 '' S p o rt cl u b li ve - D a s A il to n -A b sc h ie d ss p ie l Fu ß b a ll 0 ,1 3 7 ,3 1 4 .0 9 .2 0 1 4 2 8 '5 7 " S p o rt cl u b H is to ry - D a s le tz te L ä n d e rs p ie l d e r D D R Fu ß b a ll 0 ,1 0 4 ,5 1 4 .0 9 .2 0 1 4 4 4 '1 1 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, O ly m p ia 0 ,1 4 4 ,2 2 1 .0 9 .2 0 1 4 4 4 '1 4 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, M o to rs p o rt , E is h o ck e y 0 ,1 7 5 ,3 2 1 .0 9 .2 0 1 4 3 0 '0 2 " S p o rt cl u b S ta rs - P h il ip p L a h m Fu ß b a ll 0 ,0 9 4 ,4 2 8 .0 9 .2 0 1 4 4 5 '1 1 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, R a d fa h re n , H a n d b a ll, E is h o ck e y, B o xe n 0 ,1 1 3 ,5 2 8 .0 9 .2 0 1 4 2 9 '5 9 " S p o rt cl u b S ta rs - M a rt in K in d Fu ß b a ll 0 ,0 7 3 ,4 0 5 .1 0 .2 0 1 4 4 4 '0 7 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B e a ch -P o lo 0 ,1 9 6 ,0 0 5 .1 0 .2 0 1 4 3 0 '1 1 " S p o rt cl u b S ta rs - H o g e r S ta n is la w sk i Fu ß b a ll 0 ,1 4 6 ,7 1 2 .1 0 .2 0 1 4 4 5 '4 4 " S p o rt cl u b A m e ri ca n F o o tb a ll, F u ß b a ll, B a sk e tb a ll, R e it e n 0 ,1 6 3 ,9 1 2 .1 0 .2 0 1 4 2 9 '5 9 " S p o rt cl u b S ta rs - E g o n M ü lle r M o to rs p o rt 0 ,1 6 5 ,3 1 9 .1 0 .2 0 1 4 4 4 '3 4 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, V o lle yb a ll, L e ic h ta th le ti k 0 ,1 4 4 ,5 1 9 .1 0 .2 0 1 4 2 9 '5 7 " S p o rt cl u b S ta rs - M a rk u s R e h m Le ic h ta th le ti k 0 ,0 6 2 ,7 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 7 2 6 .1 0 .2 0 1 4 4 4 '1 9 " S p o rt cl u b Fa lls ch ir m sp ri n g e n , F u ß b a ll, E is h o ck e y 0 ,1 5 4 ,6 2 6 .1 0 .2 0 1 4 2 9 '5 9 " S p o rt cl u b S ta rs - A n d ra sc h S ta rk e R e it e n 0 ,0 7 3 ,3 0 1 .1 1 .2 0 1 4 1 2 4 '5 4 " S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a H o ls te in K ie l - A rm in ia B ie le fe ld Fu ß b a ll 0 ,0 9 5 ,2 0 1 .1 1 .2 0 1 4 5 9 '2 7 " S p o rt cl u b li ve - W e lt m e is te rs ch a ft F o rm a ti o n S ta n d a rd Ta n ze n 0 ,1 1 4 ,4 0 2 .1 1 .2 0 1 4 2 9 '3 7 '' S p o rt cl u b H is to ry - S ta rs v o n n e b e n a n Fu ß b a ll 0 ,1 6 7 ,0 0 2 .1 1 .2 0 1 4 4 4 '5 1 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, T a n ze n , E is h o ck e y 0 ,2 2 6 ,4 0 2 .1 1 .2 0 1 4 4 4 '4 0 " S p o rt cl u b li ve - W e lt m e is te rs ch a ft F o rm a ti o n S ta n d a rd Ta n ze n 0 ,0 9 4 ,7 0 9 .1 1 .2 0 1 4 4 4 '3 5 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, R e it e n , K a ra te 0 ,2 2 6 ,4 0 9 .1 1 .2 0 1 4 2 9 '3 5 " S p o rt cl u b S ta rs - F e li x N e u re u th e r W in te rs p o rt 0 ,1 1 4 ,8 1 6 .1 1 .2 0 1 4 2 9 '3 0 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - D a s G e h e im n is d e r p e rf e kt e n K ü r Ta n ze n 0 ,1 2 3 ,7 1 6 .1 1 .2 0 1 4 4 4 '5 1 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, B a sk e tb a ll, S e g e lf li e g e n , Ta n ze n 0 ,1 6 3 ,5 2 3 .1 1 .2 0 1 4 2 9 '4 6 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - E xt re m sp o rt a u f N o rd d e u ts ch B o ß e ln , K u tt e rp u lle n , S ch le u d e rb a ll 0 ,1 3 5 ,7 2 3 .1 1 .2 0 1 4 4 4 '5 6 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, E is h o ck e y, H a n d b a ll 0 ,2 1 6 ,1 2 9 .1 1 .2 0 1 4 1 3 0 '4 2 " S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a H a n sa R o st o ck - D yn a m o D re sd e n Fu ß b a ll 0 ,1 0 4 ,9 3 0 .1 1 .2 0 1 4 2 9 '5 2 S p o rt cl u b R e p o rt a g e - F lu ch t a u s d e r K u rv e Fu ß b a ll 0 ,1 3 5 ,5 3 0 .1 1 .2 0 1 4 4 4 '3 3 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B a sk e tb a ll 0 ,1 5 4 ,2 3 0 .1 1 .2 0 1 4 1 2 1 '2 4 " S p o rt cl u b li ve - F ra u e n fu ß b a ll- B u n d e sl ia g e Fu ß b a ll 0 ,0 6 2 ,8 0 6 .1 2 .2 0 1 4 6 0 '1 5 '' S p o rt cl u b li ve - W e lt m e is te rs ch a ft d e r La te in fo rm a ti o n e n Ta n ze n 0 ,2 5 7 ,3 0 7 .1 2 .2 0 1 4 4 4 '2 8 " S p o rt cl u b Ta n ze n , F u ß b a ll 0 ,2 0 5 ,6 0 7 .1 2 .2 0 1 4 2 8 '5 2 " S p o rt cl u b S ta rs - M a rt in K a ym e r G o lf 0 ,2 0 7 ,9 1 4 .1 2 .2 0 1 4 2 9 '2 9 '' S p o rt cl u b R e p o rt a g e - S e ch s M in u te n f ü r e in n e u e s Le b e n Fu ß b a ll 0 ,1 2 4 ,8 1 4 .1 2 .2 0 1 4 4 5 '3 8 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, V o lle yb a ll 0 ,1 4 4 ,1 2 0 .1 2 .2 0 1 4 1 2 1 '2 6 " S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a H a n sa R o st o ck - H o ls te in K ie l Fu ß b a ll 0 ,1 1 4 ,2 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 8 2 1 .1 2 .2 0 1 4 4 4 '2 9 " S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,2 3 5 ,3 2 9 .1 2 .2 0 1 4 3 0 '0 1 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - D e r n o rd d e u ts ch e S p o rt ja h re sr ü ck b li ck Ta n ze n , T is ch te n n is , B o xe n , H a n d b a ll, Le ic h ta th le ti k, S e g e ln , R a d fa h re n 0 ,1 5 4 ,9 1 0 .0 1 .2 0 1 5 5 8 '4 0 '' S p o rt cl u b li ve - F e u e rw e rk d e r Tu rn ku n st Tu rn e n 0 ,1 3 4 ,0 3 1 .0 1 .2 0 1 5 1 4 0 '0 7 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,0 9 3 ,3 0 1 .0 2 .2 0 1 5 4 5 '0 3 '' S p o rt cl u b H o ck e y, F u ß b a ll, E is h o ck e y 0 ,2 3 6 ,2 0 1 .0 2 .2 0 1 5 2 9 '5 4 " S p o rt cl u b S ta rs - M ir ia m G ö ss n e r B ia th lo n 0 ,2 2 8 ,8 0 8 .0 2 .2 0 1 5 4 5 '1 0 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, E is h o ck e y, H a lle n h o ck e y 0 ,1 7 5 ,1 0 8 .0 2 .2 0 1 5 2 9 '3 8 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - S ki -W a h n si n n i n L e ch W in te rs p o rt 0 ,0 6 2 ,6 1 4 .0 2 .2 0 1 5 8 4 '3 0 " S p o rt cl u b li ve - V R C la ss ic s N e u m ü n st e r R e it e n 0 ,0 7 3 ,0 1 5 .0 2 .2 0 1 5 4 4 '0 4 ' S p o rt cl u b Fu ß b a ll 0 ,1 5 5 ,0 1 5 .0 2 .2 0 1 5 5 5 '1 7 " S p o rt cl u b li ve - V R C la ss ic s N e u m ü n st e r R e it e n 0 ,1 6 4 ,5 2 2 .0 2 .2 0 1 5 4 4 '5 4 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, V o lle yb a ll, E is h o ck e y 0 ,1 9 5 ,6 2 2 .0 2 .2 0 1 5 2 9 '5 5 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - D e r g ro ß e T ra u m N H L E is h o ck e y 0 ,1 0 3 ,9 0 1 .0 3 .2 0 1 5 4 4 '4 6 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, V o lle yb a ll 0 ,2 3 6 ,4 0 1 .0 3 .2 0 1 5 1 1 8 '4 6 '' S p o rt cl u b li ve - V o lle yb a ll P o ka lf in a le V o lle yb a ll 0 ,0 2 0 ,7 0 1 .0 3 .2 0 1 5 2 9 '2 0 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - M yt h o s H a n sa R o st o ck Fu ß b a ll, 2 . L ig a 0 ,1 3 5 ,2 0 7 .0 3 .2 0 1 5 1 2 4 '3 3 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,1 0 4 ,4 0 8 .0 3 .2 0 1 5 4 5 '2 8 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,2 0 6 ,3 0 8 .0 3 .2 0 1 5 2 9 '2 7 " S p o rt cl u b S ta rs - A rn d P e if fe r B ia th lo n 0 ,1 1 5 ,1 1 5 .0 3 .2 0 1 5 2 8 '3 6 '' S p o rt cl u b R e p o rt a g e - H a m b u rg t rä u m t vo n O ly m p ia D iv e rs e 0 ,1 0 3 ,8 1 5 .0 3 .2 0 1 5 4 4 '3 8 '' S p o rt cl u b H a n d b a ll, F u ß b a ll, E is h o ck e y 0 ,2 0 5 ,7 2 2 .0 3 .2 0 1 5 5 5 '0 6 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, O ly m p ia , T is ch te n n is , E is h o ck e y 0 ,1 7 5 ,3 2 2 .0 3 .2 0 1 5 2 9 '4 8 " S p o rt cl u b S ta rs - M a rt in S ch w a lb H a n d b a ll 0 ,0 6 2 ,9 2 9 .0 3 .2 0 1 5 2 9 '2 1 " S p o rt cl u b S ta rs - D e n n is S ch rö d e r B a sk e tb a ll 0 ,1 3 3 ,8 2 9 .0 3 .2 0 1 5 4 5 '5 3 '' S p o rt cl u b E is h o ck e y, F u ß b a ll, B a sk e tb a ll, R o lls tu h lb a sk e tb a ll, K o rb b a ll 0 ,2 3 5 ,0 0 5 .0 4 .2 0 1 5 4 5 '0 5 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,1 5 4 ,0 1 2 .0 4 .2 0 1 5 2 9 '3 1 '' S p o rt cl u b S ta rs - T o rs te n L ie b e rk n e ch t Fu ß b a ll 0 ,1 8 7 ,4 2 0 1 5 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 9 1 2 .0 4 .2 0 1 5 4 4 '4 0 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, F u ts a l, B a sk e tb a ll 0 ,3 0 8 ,7 1 9 .0 4 .2 0 1 5 2 9 '4 9 '' S p o rt cl u b S ta rs - A n d ré B re it e n re it e r Fu ß b a ll 0 ,1 1 4 ,7 1 9 .0 4 .2 0 1 5 4 5 '2 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,2 4 6 ,9 1 9 .0 4 .2 0 1 5 1 8 9 '1 9 '' S p o rt cl u b li ve - M a ra th o n i n H a n n o ve r Le ic h ta th le ti k 0 ,1 2 7 ,4 2 6 .0 4 .2 0 1 5 2 9 '4 2 '' S p o rt cl u b S ta rs - M a rc o B o d e Fu ß b a ll 0 ,1 3 5 ,1 2 6 .0 4 .2 0 1 5 4 3 '4 4 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H o ck e y, T e n n is 0 ,2 3 6 ,4 2 6 .0 4 .2 0 1 5 2 2 4 '2 2 '' S p o rt cl u b li ve - M a ra th o n i n H a m b u rg Le ic h ta th le ti k 0 ,1 3 6 ,6 0 2 .0 5 .2 0 1 5 5 1 '3 9 '' S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s R e d e fi n R e it e n 0 ,1 1 5 ,3 0 2 .0 5 .2 0 1 5 1 1 0 '0 0 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,1 6 9 ,1 0 3 .0 5 .2 0 1 5 4 4 '4 4 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B a sk e tb a ll 0 ,2 2 6 ,5 0 3 .0 5 .2 0 1 5 9 0 '5 4 '' S p o rt cl u b li ve - R e it e n a u s R e d e fi n R e it e n 0 ,1 1 5 ,1 0 3 .0 5 .2 0 1 5 2 8 '2 9 " S p o rt cl u b S to ry - S a n d ra V ö lk e r S ch w im m e n 0 ,1 6 7 ,0 0 9 .0 5 .2 0 1 5 7 3 '0 0 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,0 9 3 ,7 0 9 .0 5 .2 0 1 5 9 7 '5 4 " S p o rt cl u b li ve - B u rg tu rn ie r N ö rt e n - H a rd e n b e rg R e it e n 0 ,0 7 2 ,9 1 0 .0 5 .2 0 1 5 2 9 '3 0 '' S p o rt cl u b S ta rs - T h o m a s H it ze ls p e rg e r Fu ß b a ll 0 ,1 0 5 ,3 1 0 .0 5 .2 0 1 5 4 2 '5 3 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,1 9 6 ,9 1 0 .0 5 .2 0 1 5 7 5 '1 3 " S p o rt cl u b li ve - B u rg tu rn ie r N ö rt e n - H a rd e n b e rg R e it e n 0 ,1 4 5 ,7 1 4 .0 5 .2 0 1 5 1 3 4 '3 2 '' S p o rt cl u b li ve - D e rb y K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,2 3 9 ,2 1 5 .0 5 .2 0 1 5 1 1 5 '2 2 '' S p o rt cl u b li ve - D e rb y K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,1 1 6 ,7 1 6 .0 5 .2 0 1 5 7 7 '1 1 '' S p o rt cl u b li ve - D e rb y K le in F lo tt b e k R e it e n 0 ,2 3 8 ,4 1 6 .0 5 .2 0 1 5 1 2 2 '5 3 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,1 5 6 ,8 1 7 .0 5 .2 0 1 5 4 4 '4 2 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, R e it e n 0 ,1 9 4 ,5 1 7 .0 5 .2 0 1 5 3 0 '0 0 " S p o rt cl u b R e p o rt a g e - " 9 0 M in u te n Fr e ih e it / D ie K n a st ki ck e r" Fu ß b a ll in d e r JV A 0 ,1 6 5 ,5 2 3 .0 5 .2 0 1 5 1 2 2 '5 5 '' S p o rt cl u b li ve - A b st ie g sk o n fe re n z 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,1 2 6 ,4 2 4 .0 5 .2 0 1 5 5 9 '2 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll 0 ,2 8 6 ,5 2 4 .0 5 .2 0 1 5 2 9 '1 6 " S p o rt cl u b H is to ry - D ie H e ys e l- Tr a g ö d ie Fu ß b a ll 0 ,2 1 7 ,1 2 9 .0 5 .2 0 1 5 6 1 '0 2 '' S p o rt cl u b li ve - R e le g a ti o n 2 ./ 3 . L ig a (H in sp ie l) / 1 . H a lb ze it Fu ß b a ll 0 ,5 7 1 0 ,3 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 10 noch Anlage 1 2 9 .0 5 .2 0 1 5 6 3 '0 9 '' S p o rt cl u b li ve - R e le g a ti o n 2 ./ 3 . L ig a (H in sp ie l) / 2 . H a lb ze it Fu ß b a ll 0 ,6 0 1 0 ,9 3 1 .0 5 .2 0 1 5 4 5 '0 9 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, L e ic h ta th le ti k 0 ,3 3 7 ,7 0 2 .0 6 .2 0 1 5 6 3 '0 3 '' S p o rt cl u b li ve - R e le g a ti o n / 1 . H a lb ze it Fu ß b a ll 0 ,8 3 1 4 ,0 0 2 .0 6 .2 0 1 5 6 8 '1 5 '' S p o rt cl u b li ve - R e le g a ti o n / 2 . H a lb ze it Fu ß b a ll 0 ,9 8 1 8 ,2 1 1 .0 7 .2 0 1 5 6 2 '3 8 '' S p o rt cl u b li ve - T a n ze n Ta n ze n 0 ,2 2 7 ,5 2 5 .0 7 .2 0 1 5 2 9 '0 0 '' S p o rt cl u b S o m m e rt o u r W a sc h zu b e r- R e n n e n , S e n io re n -C a st in g , To u g h M u d d e r 0 ,0 9 4 ,0 0 1 .0 8 .2 0 1 5 2 9 '0 2 '' S p o rt cl u b S o m m e rt o u r B e a ch -H o ck e y, S e g e ln 0 ,0 8 5 ,2 0 8 .0 8 .2 0 1 5 2 9 '1 1 '' S p o rt cl u b S o m m e rt o u r S ta n d -u p -P a d d li n g , T ra kt o r- P u lli n g , K ra b b e n p u le n 0 ,0 4 2 ,0 0 9 .0 8 .2 0 1 5 4 5 '1 8 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, L e ic h ta th le ti k 0 ,2 8 8 ,1 0 9 .0 8 .2 0 1 5 3 0 '2 3 '' S p o rt cl u b S to ry - L u z Lo n g , e in H e ld i n d e r N a zi -Z e it Le ic h ta th le ti k 0 ,1 5 6 ,4 1 6 .0 8 .2 0 1 5 4 5 '1 0 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B a sk e tb a ll, T ri a th lo n 0 ,1 8 5 ,3 1 6 .0 8 .2 0 1 5 2 9 '4 7 " S p o rt cl u b S to ry - H e ik e D re ch sl e r Le ic h ta th le ti k 0 ,1 3 5 ,6 2 2 .0 8 .2 0 1 5 1 1 8 '4 1 '' S p o rt cl u b li ve - B a sk e tb a ll- S u p e rc u p 2 0 1 5 B a sk e tb a ll 0 ,0 5 2 ,4 2 2 .0 8 .2 0 1 5 1 2 7 '1 4 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,0 8 5 ,1 2 3 .0 8 .2 0 1 5 4 6 '2 0 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, B a sk e tb a ll, R a d fa h re n 0 ,2 7 8 ,6 2 3 .0 8 .2 0 1 5 2 9 '1 7 " S p o rt cl u b S to ry - D ie M a cc a b i G a m e s in B e rl in E u ro p e a n M a cc a b i G a m e s 0 ,0 9 4 ,1 2 9 .0 8 .2 0 1 5 1 2 0 '0 5 '' S p o rt cl u b li ve - 3 . L ig a Fu ß b a ll 0 ,0 3 1 ,7 3 0 .0 8 .2 0 1 5 4 5 '3 5 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, K it e su rf e n 0 ,2 1 6 ,5 3 0 .0 8 .2 0 1 5 2 8 '5 8 " S p o rt cl u b S to ry - A rm e r S p it ze n sp o rt R u d e rn , B e a ch vo lle yb a ll, F ü n fk a m p f, Le ic h ta th le ti k, S ch w im m e n 0 ,1 5 6 ,6 0 6 .0 9 .2 0 1 5 4 4 '2 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, R a d fa h re n , H a n d b a ll 0 ,1 8 4 ,4 0 6 .0 9 .2 0 1 5 3 0 '0 5 " S p o rt cl u b S to ry - D ie K ä m p fe ri n S u si K e n ti ki a n B o xe n 0 ,0 9 3 ,4 1 3 .0 9 .2 0 1 5 4 4 '4 4 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, R u d e rn , R e it e n 0 ,2 2 6 ,6 1 3 .0 9 .2 0 1 5 2 8 '5 3 " S p o rt cl u b S to ry - V ie r S o n n e n a u fg ä n g e b is P a ri s R a d fa h re n 0 ,1 3 5 ,5 1 9 .0 9 .2 0 1 5 1 2 5 '0 0 '' S p o rt cl u b li ve - F u ß b a ll 3 . L ig a : S V H o ls te in K ie l - F C H a n sa R o st o ck Fu ß b a ll 0 ,1 3 6 ,4 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 11 noch Anlage 1 2 0 .0 9 .2 0 1 5 4 4 '4 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,2 3 7 ,7 2 0 .0 9 .2 0 1 5 2 9 '4 5 " S p o rt cl u b S to ry - 5 0 J a h re S p o rt i m N D R B o ß e ln , M o to b a ll, R e it e n , M a ra th o n 0 ,0 9 4 ,7 2 7 .0 9 .2 0 1 5 4 4 '1 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll 0 ,1 3 3 ,9 2 7 .0 9 .2 0 1 5 2 9 '2 8 " S p o rt cl u b S to ry - D a s G e h e im n is d e r D ra ch e n su rf e r K it e su rf e n 0 ,1 0 4 ,2 0 4 .1 0 .2 0 1 5 4 4 '5 3 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B o xe n 0 ,2 0 6 ,7 0 4 .1 0 .2 0 1 5 2 9 '5 1 " S p o rt cl u b S to ry - D a s W u n d e r vo n d e r W e se r Fu ß b a ll 0 ,1 6 7 ,5 1 8 .1 0 .2 0 1 5 4 5 '1 3 '' S p o rt cl u b O ly m p ia , F u ß b a ll, B a sk e b a ll 0 ,1 8 5 ,2 1 8 .1 0 .2 0 1 5 2 9 '3 6 '' S p o rt cl u b S to ry - M a n fr e d W in ke lh o ck M o to rs p o rt 0 ,1 1 4 ,3 2 5 .1 0 .2 0 1 5 4 4 '2 7 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, L e ic h ta th le ti k 0 ,1 6 4 ,7 2 5 .1 0 .2 0 1 5 2 8 '4 9 " S p o rt cl u b S to ry - B ir g it F is ch e r K a n u / K a ja k 0 ,1 4 5 ,7 0 1 .1 1 .2 0 1 5 3 0 '0 0 '' S p o rt cl u b S to ry - A rj e n R o b b e n Fu ß b a ll 0 ,1 2 5 ,1 0 1 .1 1 .2 0 1 5 4 4 '5 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,1 6 4 ,6 0 8 .1 1 .2 0 1 5 4 5 '3 0 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,2 4 6 ,2 0 8 .1 1 .2 0 1 5 2 9 '4 6 " S p o rt cl u b S to ry - T ra u m b e ru f Fu ß b a llp ro fi Fu ß b a ll 0 ,2 0 7 ,7 1 4 .1 1 .2 0 1 5 8 9 '5 6 '' S p o rt cl u b li ve - D M F o rm a ti o n L a te in u n d S ta n d a rd Ta n ze n 0 ,1 7 6 ,1 1 5 .1 1 .2 0 1 5 9 0 '0 0 '' S p o rt cl u b li ve - D M F o rm a ti o n L a te in u n d S ta n d a rd Ta n ze n 0 ,1 2 4 ,9 1 5 .1 1 .2 0 1 5 4 4 '4 5 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, E is h o ck e y, H a n d b a ll 0 ,1 7 3 ,7 1 5 .1 1 .2 0 1 5 2 9 '3 0 " S p o rt cl u b S to ry - J a n F ro d e n o Tr ia th lo n 0 ,0 6 1 ,7 2 2 .1 1 .2 0 1 5 2 9 '3 6 '' S p o rt cl u b S to ry - In si d e IO C D iv e rs e 0 ,0 7 3 ,0 2 2 .1 1 .2 0 1 5 4 4 '1 3 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, O ly m p ia 0 ,1 6 4 ,4 2 9 .1 1 .2 0 1 5 2 9 '3 6 '' S p o rt cl u b S to ry - G e rd M ü lle r Fu ß b a ll 0 ,2 3 1 0 ,0 2 9 .1 1 .2 0 1 5 4 5 '2 9 '' S p o rt cl u b O ly m p ia , T e n n is , F u ß b a ll 0 ,2 7 8 ,0 0 6 .1 2 .2 0 1 5 4 5 '0 8 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, B o xe n , E is h o ck e y 0 ,1 6 4 ,5 0 6 .1 2 .2 0 1 5 2 9 '5 0 " S p o rt cl u b S to ry - J ü rg e n B a u m g a rt e n M o to rs p o rt 0 ,1 2 4 ,5 1 3 .1 2 .2 0 1 5 4 4 '4 1 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, T a n ze n 0 ,2 3 6 ,2 1 3 .1 2 .2 0 1 5 2 9 '4 6 " S p o rt cl u b S to ry - D e r n o rd d e u ts ch e S p o rt ja h re sr ü ck b li ck Te n n is , F u ß b a ll, H a n d b a ll 0 ,1 2 4 ,6 2 0 .1 2 .2 0 1 5 4 4 '2 2 '' S p o rt cl u b Fu ß b a ll, H a n d b a ll, S la ck li n e 0 ,1 9 5 ,1 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 12 noch Anlage 1 Z MedienforschungMonika Spornhauer Jahr 2015 ZDF: Programm gesamt und Genre Sport Angebot in Min. / Anteil in Prozent / durchschnittl. Sehbeteiligung / Marktanteil Titel Angebot in Minuten Anteil an ZDF-Programm in % Anteil an Sport ges. in % Anteil an Sportarten in % Sehbet. in Mio. MA in % ZDF: Programm gesamt 524505 = 100 % 1,40 12,5 ZDF: Sport gesamt 28835 5,5 = 100 % 2,47 16,7 ZDF: Sportarten gesamt 18043 3,4 62,6 = 100 % 2,65 19,0 ZDF: Moderation 5037 1,0 17,5 2,65 17,1 ZDF: Sonstige Berichterstattung (CL Mag. / Dokus / ÜB) 374 0,1 1,3 1,52 9,8 ZDF: Regelsendungen (das akt. sportstudio, SPORTreportage) 5379 1,0 18,7 1,79 10,3 ZDF SPORTextra: Gewinnspiel 2 0,0 0,0 7,77 28,0 ZDF: Sportarten exklusive Wintersport 9976 1,9 34,6 55,3 2,58 19,2 ZDF: Ballsportarten 7043 1,3 24,4 39,0 3,27 21,6 ZDF: Fußball 6411 1,2 22,2 35,5 3,52 23,0 ZDF: Tennis 208 0,0 0,7 1,2 0,60 4,6 ZDF: Handball 74 0,0 0,3 0,4 0,79 6,3 ZDF: Basketball 351 0,1 1,2 1,9 0,86 6,3 ZDF: Motorsport 5 0,0 0,0 0,0 2,20 9,6 ZDF: Leichtathletik 2142 0,4 7,4 11,9 0,95 11,5 ZDF: Wassersport 563 0,1 2,0 3,1 0,84 7,0 ZDF: Rudern/Kanu 101 0,0 0,4 0,6 0,93 7,1 ZDF: Rudern 79 0,0 0,3 0,4 0,90 6,4 ZDF: Kanu 22 0,0 0,1 0,1 1,03 10,5 ZDF: Schwimmen/Wasserspringen 462 0,1 1,6 2,6 0,82 7,0 ZDF: Schwimmen 367 0,1 1,3 2,0 0,87 7,3 ZDF: Wasserspringen 95 0,0 0,3 0,5 0,59 5,5 ZDF: Sonstige Sportarten 223 0,0 0,8 1,2 0,82 6,0 ZDF: Reitsport 223 0,0 0,8 1,2 0,82 6,0 ZDF: Wintersport 8067 1,5 28,0 44,7 2,74 18,8 ZDF: Ski nordisch ges. 4903 0,9 17,0 27,2 3,05 20,9 ZDF: Biathlon 2090 0,4 7,2 11,6 3,62 24,6 ZDF: Langlauf 688 0,1 2,4 3,8 1,78 14,8 ZDF: Nordische Kombination 682 0,1 2,4 3,8 1,92 16,7 ZDF: Skispringen/Skifliegen 1442 0,3 5,0 8,0 3,37 19,7 ZDF: Sonstiger Wintersport ges. 3164 0,6 11,0 17,5 2,25 15,6 ZDF: Ski alpin 1758 0,3 6,1 9,7 2,34 14,9 ZDF: Rodeln 283 0,1 1,0 1,6 2,31 18,2 ZDF: Bob/Skeleton 750 0,1 2,6 4,2 2,16 17,1 ZDF: Bob 542 0,1 1,9 3,0 2,33 17,8 ZDF: Skeleton 208 0,0 0,7 1,2 1,70 15,0 ZDF: Eisschnelllauf/Short Track 192 0,0 0,7 1,1 2,08 14,4 ZDF: Eisschnelllauf 170 0,0 0,6 0,9 2,01 14,0 ZDF: Short Track 21 0,0 0,1 0,1 2,60 17,6 ZDF: Snowboard 93 0,0 0,3 0,5 1,50 15,1 ZDF: Ski Freestyle 89 0,0 0,3 0,5 2,22 15,5 Zuschauer ab 3 Jahren Quelle: ZDF-Medienforschung, AGF in Zusammenarbeit mit GfK; DAP TV Scope 12.08.2016 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 13 Anlage 2 RichterJ Schreibmaschinentext Anlage 2 zu Drs. 21/5554 Z MedienforschungMonika Spornhauer Jahr 2014 ZDF: Programm gesamt und Genre Sport Angebot in Min. / Anteil in Prozent / durchschnittl. Sehbeteiligung / Marktanteil Titel Angebot in Minuten Anteil an ZDF-Programm in % Anteil an Sport ges. in % Anteil an Sportarten in % Sehbet. in Mio. MA in % ZDF: Programm gesamt 524249 = 100 % 1,47 13,3 ZDF: Sport gesamt 34027 6,5 = 100 % 3,77 23,9 ZDF: Sportarten gesamt 19988 3,8 58,7 = 100 % 4,10 27,5 ZDF: Moderation / FB WM Countdown, Studio, Highlights, Analysen… 7816 1,5 23,0 4,31 25,1 ZDF: Olympia, Paralympics, FB WM: Eröffnungsfeiern Live+WH 635 0,1 1,9 4,18 27,6 ZDF: Sonstige Berichterstattung (CL Mag. / Fußb.-Fieber / Dokus / ÜB) 539 0,1 1,6 1,66 11,8 ZDF: Regelsendungen (das akt. sportstudio, SPORTreportage) 5044 1,0 14,8 1,79 10,5 ZDF SPORTextra: Gewinnspiel 5 0,0 0,0 7,38 26,0 ZDF: Sportarten exklusive Wintersport 9569 1,8 28,1 47,9 5,74 32,9 ZDF: Ballsportarten 7755 1,5 22,8 38,8 6,75 36,5 ZDF: Fußball 7467 1,4 21,9 37,4 6,98 37,1 ZDF: Tennis 203 0,0 0,6 1,0 0,64 6,2 ZDF: Handball 85 0,0 0,2 0,4 1,27 11,7 ZDF: Leichtathletik 1213 0,2 3,6 6,1 1,73 12,8 ZDF: Wassersport 273 0,1 0,8 1,4 0,81 6,4 ZDF: Kanu 26 0,0 0,1 0,1 0,88 6,5 ZDF: Schwimmen 247 0,0 0,7 1,2 0,80 6,4 ZDF: Sonstige Sportarten 328 0,1 1,0 1,6 0,82 7,2 ZDF: Reitsport 288 0,1 0,8 1,4 0,75 6,9 ZDF: Sommerbiathlon 40 0,0 0,1 0,2 1,31 9,4 ZDF: Wintersport 10419 2,0 30,6 52,1 2,59 20,6 ZDF: Paralympics extra 2014 *) 311 0,1 0,9 1,6 0,77 9,3 ZDF: Ski nordisch ges. 4586 0,9 13,5 22,9 2,83 20,6 ZDF: Biathlon 1939 0,4 5,7 9,7 3,24 24,5 ZDF: Langlauf 549 0,1 1,6 2,7 2,29 20,1 ZDF: Nordische Kombination 623 0,1 1,8 3,1 2,25 18,7 ZDF: Skispringen/Skifliegen 1476 0,3 4,3 7,4 2,75 17,1 ZDF: Sonstiger Wintersport ges. 5522 1,1 16,2 27,6 2,49 21,1 ZDF: Ski alpin 2090 0,4 6,1 10,5 2,06 19,7 ZDF: Rodeln 606 0,1 1,8 3,0 3,43 24,5 ZDF: Bob/Skeleton 421 0,1 1,2 2,1 2,84 18,3 ZDF: Bob 280 0,1 0,8 1,4 3,16 18,0 ZDF: Skeleton 141 0,0 0,4 0,7 2,19 19,0 ZDF: Eisschnelllauf/Short Track 736 0,1 2,2 3,7 2,93 21,7 ZDF: Eisschnelllauf 679 0,1 2,0 3,4 2,91 21,2 ZDF: Short Track 57 0,0 0,2 0,3 3,17 28,8 ZDF: Snowboard 356 0,1 1,0 1,8 1,95 24,2 ZDF: Ski Freestyle 263 0,1 0,8 1,3 2,42 16,5 ZDF: Eishockey 593 0,1 1,7 3,0 2,64 23,6 ZDF: Eiskunstlauf 105 0,0 0,3 0,5 5,09 23,1 ZDF: Curling 352 0,1 1,0 1,8 1,61 22,7 )* Die Paralympics wurden nicht nach einzelnen Wintersportarten protokolliert Zuschauer ab 3 Jahren Quelle: ZDF-Medienforschung, AGF in Zusammenarbeit mit GfK; DAP TV Scope 12.08.2016 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 14 Z MedienforschungMonika Spornhauer Jahr 2013 ZDF: Programm gesamt und Genre Sport Angebot in Min. / Anteil in Prozent / durchschnittl. Sehbeteiligung / Marktanteil Titel Angebot in Minuten Anteil an ZDF-Programm in % Anteil an Sport ges. in % Anteil an Sportarten in % Sehbet. in Mio. MA in % ZDF: Programm gesamt 524373 = 100 % 1,41 12,8 ZDF: Sport gesamt 26784 5,1 = 100 % 3,07 18,6 ZDF: Sportarten gesamt 16664 3,2 62,2 = 100 % 3,28 20,9 ZDF: Moderation 4573 0,9 17,1 3,58 19,8 ZDF: Sonstige Berichterstattung 178 0,0 0,7 2,09 8,9 ZDF: Regelsdg. (das akt. sportstudio, SPORTreportage) 5331 1,0 19,9 1,99 11,3 ZDF: Gewinnspiel 38 0,0 0,1 5,80 23,1 ZDF: Sportarten exklusive Wintersport 8168 1,6 30,5 49,0 4,00 23,0 ZDF: Ballsportarten 6081 1,2 22,7 36,5 4,85 25,8 ZDF: Fußball 5524 1,1 20,6 33,1 5,10 26,8 ZDF: Tennis 230 0,0 0,9 1,4 0,55 5,4 ZDF: Handball 235 0,0 0,9 1,4 4,47 18,5 ZDF: Basketball (Rollstuhlbasketball) 7 0,0 0,0 0,0 0,66 6,1 ZDF: Hockey 85 0,0 0,3 0,5 1,32 8,4 ZDF: Motorsport 20 0,0 0,1 0,1 1,70 10,4 ZDF: Formel 1 14 0,0 0,1 0,1 1,49 9,2 ZDF: Motorradrennsport 6 0,0 0,0 0,0 2,17 13,0 ZDF: Leichtathletik 1225 0,2 4,6 7,3 1,93 14,8 ZDF: Wassersport 472 0,1 1,8 2,8 0,96 7,4 ZDF: Rudern/Kanu 143 0,0 0,5 0,9 1,06 9,1 ZDF: Rudern 43 0,0 0,2 0,3 0,99 8,7 ZDF: Kanu 100 0,0 0,4 0,6 1,08 9,2 ZDF: Schwimmen/Turmspringen 328 0,1 1,2 2,0 0,92 6,7 ZDF: Schwimmen 214 0,0 0,8 1,3 0,83 6,0 ZDF: Kunst-/Turmspringen 114 0,0 0,4 0,7 1,07 8,2 ZDF: Sonstige Sportarten 371 0,1 1,4 2,2 0,90 6,5 ZDF: Turnen 70 0,0 0,3 0,4 1,32 8,0 ZDF: Radsport 7 0,0 0,0 0,0 1,21 8,3 ZDF: Reitsport 199 0,0 0,7 1,2 0,83 6,0 ZDF: Triathlon 65 0,0 0,2 0,4 0,52 5,4 ZDF: Sommerbiathlon 30 0,0 0,1 0,2 1,09 6,6 ZDF: Wintersport 8495 1,6 31,7 51,0 2,59 18,5 ZDF: Ski nordisch ges. 5358 1,0 20,0 32,2 2,90 19,4 ZDF: Biathlon 2376 0,5 8,9 14,3 3,62 23,2 ZDF: Langlauf 809 0,2 3,0 4,9 1,96 14,7 ZDF: Nordische Kombination 794 0,2 3,0 4,8 1,84 15,7 ZDF: Skispringen/Skifliegen 1379 0,3 5,1 8,3 2,81 16,8 ZDF: Sonstiger Wintersport ges. 3137 0,6 11,7 18,8 2,07 16,6 ZDF: Ski alpin 1902 0,4 7,1 11,4 2,13 17,7 ZDF: Rodeln 448 0,1 1,7 2,7 1,98 15,1 ZDF: Bob/Skeleton 446 0,1 1,7 2,7 1,88 16,3 ZDF: Bob 352 0,1 1,3 2,1 1,95 16,7 ZDF: Skeleton 94 0,0 0,3 0,6 1,61 14,8 ZDF: Eisschnelllauf 171 0,0 0,6 1,0 2,14 14,7 ZDF: Snowboard 56 0,0 0,2 0,3 1,77 15,2 ZDF: Ski Freestyle 104 0,0 0,4 0,6 2,09 11,5 ZDF: Curling (Olympia-Quali. HR Zus.) 11 0,0 0,0 0,1 1,70 10,0 Zuschauer ab 3 Jahren Quelle: ZDF-Medienforschung, AGF in Zusammenarbeit mit GfK; DAP TV Scope 12.08.2016 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 15 Z MedienforschungMonika Spornhauer Jahr 2012 ZDF: Programm gesamt und Genre Sport Angebot in Min. / Anteil in Prozent / durchschnittl. Sehbeteiligung / Marktanteil Titel Angebot in Minuten Anteil an ZDF-Programm in % Anteil an Sport ges. in % Anteil an Sportarten in % Sehbet. in Mio. MA in % ZDF: Programm gesamt 525731 = 100 % 1,39 12,6 ZDF: Sport gesamt 34503 6,6 = 100 % 3,24 21,0 ZDF: Sportarten gesamt 22020 4,2 63,8 = 100 % 3,43 23,8 ZDF: Moderation, FB EM-Studio, Olympia kompakt 6731 1,3 19,5 3,61 21,5 ZDF: Sonstige Berichterstattung 195 0,0 0,6 1,29 8,0 ZDF: Olympia, Paralympics: Eröffnungs- u. Schlussfeiern live+Zus. 593 0,1 1,7 4,15 31,1 ZDF: Regelsdg. (das akt. sportstudio, SPORTreportage) 4910 0,9 14,2 1,87 10,1 ZDF: Gewinnspiel 55 0,0 0,2 3,94 19,0 ZDF: Sportarten exklusive Wintersport 14602 2,8 42,3 66,3 3,96 26,1 ZDF: Paralympics live 2012 1532 0,3 4,4 7,0 0,67 8,4 ZDF: Kampfsportarten 562 0,1 1,6 2,6 3,14 23,3 ZDF: Boxen 63 0,0 0,2 0,3 2,30 19,9 ZDF: Ringen 41 0,0 0,1 0,2 3,68 23,0 ZDF: Fechten 296 0,1 0,9 1,3 3,71 23,2 ZDF: Taekwondo 25 0,0 0,1 0,1 2,01 23,1 ZDF: Judo 138 0,0 0,4 0,6 2,35 26,0 ZDF: Ballsportarten 7693 1,5 22,3 34,9 5,31 29,9 ZDF: Fußball 5897 1,1 17,1 26,8 6,07 32,5 ZDF: Tennis 430 0,1 1,2 2,0 2,20 15,4 ZDF: Handball 256 0,0 0,7 1,2 3,81 17,5 ZDF: Basketball 23 0,0 0,1 0,1 1,76 17,7 ZDF: Volleyball / Beachvolleyball 302 0,1 0,9 1,4 3,06 25,6 ZDF: Hockey 460 0,1 1,3 2,1 3,04 20,5 ZDF: Tischtennis 193 0,0 0,6 0,9 2,39 17,4 ZDF: Badminton 132 0,0 0,4 0,6 2,35 17,8 ZDF: Motorsport (Formel 1 WM GP Monaco Zus.) 5 0,0 0,0 0,0 1,24 10,2 ZDF: Leichtathletik 2155 0,4 6,2 9,8 2,90 21,3 ZDF: Wassersport 1215 0,2 3,5 5,5 2,97 22,7 ZDF: Segeln/Rudern/Kanu/Kajak 447 0,1 1,3 2,0 2,21 25,9 ZDF: Segeln 74 0,0 0,2 0,3 2,33 21,8 ZDF: Rudern 218 0,0 0,6 1,0 2,37 27,6 ZDF: Kanu/Kajak 156 0,0 0,5 0,7 1,94 25,9 ZDF: Schwimmen/Turmspringen 761 0,1 2,2 3,5 3,42 21,6 ZDF: Schwimmen (inkl. Synchronschwimmen) 624 0,1 1,8 2,8 3,39 20,6 ZDF: Kunst-/Turmspringen 137 0,0 0,4 0,6 3,52 27,5 ZDF: Wasserball (Olympia live: USA/ESP FR) 7 0,0 0,0 0,0 3,38 29,4 ZDF: Sonstige Sportarten 1441 0,3 4,2 6,5 2,99 22,3 ZDF: Radsport 371 0,1 1,1 1,7 3,17 24,8 ZDF: Reitsport 296 0,1 0,9 1,3 2,81 22,5 ZDF: Turnen 394 0,1 1,1 1,8 3,44 23,5 ZDF: Rhythm. Sportgymnastik 20 0,0 0,1 0,1 3,02 20,3 ZDF: Triathlon 123 0,0 0,4 0,6 2,32 21,5 ZDF: Gewichtheben 18 0,0 0,1 0,1 7,56 27,2 ZDF: Schießen 39 0,0 0,1 0,2 3,06 28,0 ZDF: Bogenschießen 24 0,0 0,1 0,1 2,69 23,5 ZDF: Moderner Fünfkampf 52 0,0 0,2 0,2 3,28 22,4 ZDF: Mountainbiking (Sport Xtreme) 21 0,0 0,1 0,1 0,52 5,5 ZDF: Sommerbiathlon 83 0,0 0,2 0,4 1,11 7,0 ZDF: Wintersport 7417 1,4 21,5 33,7 2,38 18,5 ZDF: Ski nordisch ges. 4491 0,9 13,0 20,4 2,88 20,2 ZDF: Biathlon 1888 0,4 5,5 8,6 3,48 25,0 ZDF: Langlauf 610 0,1 1,8 2,8 1,77 13,7 ZDF: Nordische Kombination 432 0,1 1,3 2,0 1,64 15,1 ZDF: Skispringen/Skifliegen 1561 0,3 4,5 7,1 2,92 18,2 ZDF: Sonstiger Wintersport ges. 2926 0,6 8,5 13,3 1,63 15,1 ZDF: Ski alpin 2062 0,4 6,0 9,4 1,63 16,1 ZDF: Rodeln 353 0,1 1,0 1,6 1,63 13,9 ZDF: Bob/Skeleton 346 0,1 1,0 1,6 1,71 13,6 ZDF: Eisschnelllauf 143 0,0 0,4 0,6 1,44 10,9 ZDF: Eiskunstlauf (WM Kür Paare Zus.) 15 0,0 0,0 0,1 0,43 3,7 ZDF: Snowboard (WM Halfpipe) 6 0,0 0,0 0,0 1,86 9,1 Zuschauer ab 3 Jahren Quelle: ZDF-Medienforschung, AGF in Zusammenarbeit mit GfK; DAP TV Scope4 12.08.2016 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 16 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode Drucksache 21/5554 17 Anlage 3 Drucksache 21/5554 Bürgerschaft der Freien und Hansestadt Hamburg – 21. Wahlperiode 18 5554ska_Text 5554ska_Anlagen 5554ska_Antwort_Anlage1 5554ska_Antwort_Anlage2 5554ska_Antwort_Anlage3